Kiruna, 6 september 2006
Kiruna
Kiruna
is een wondelijke stad.
- Het is de grootste stad en noorden van de poolcirkel
- De stad ligt pal naast de grootste mijn van Zweden.
Die twee punten hangen samen.
De mijn was er eerder dan de stad.
De stad is gebouwd voor de mijn, niet andersom.
Het erts zit hier zo vol ijzer dat het aan een magneet blijft hangen.
LKAV
heeft een ondergrondse expositie, compleet met bioscoopzaal.
Een driedimensionaal schaalmodel toont de omvang van de mijn.
Het is gigantisch.
Hier ligt zo'n 400 kilometer aan geasfalteerde weg onder de grond.
De mijn is groter dan de stad.
's nachts om kwart over één voel ik een kleine aardbeving.
Het zijn de dagelijkse ondergrondse explosies om het erts los te maken voor de volgende mijndag.
De mijn is al ruim 100 jaar actief en het rijkste erts moet nog komen.
Een klein probleem:
Dat erts zit onder de stad.
Over een paar jaar zal het treinstation als eerste wegzakken.
Het stadhuis volgt kort daarna, evenals het hotel van LKAB en het huis van de eerste president: Hjalmar Lundbom.
Het centrum van de stad zakt daarna.
Het is een wonderlijke ontwikkeling voor me.
De stad Kiruna is met zoveel zorg gepland.
Hjalmar Lundbom heeft een prettige stad laten bouwen met:
- een stratenpatroon waarin de wind niet te hard in kan rondwaaien
- straten die de natuurlijke hellingen volgen.
- Huizen met ongekende luxe, zelfs de arbeiderhuizen kregen badkamers!
- Een uitgebreid scholingsprogramma
De mijn heeft al honderd jaar de stad aan de gang gehouden.
En nu ondergraaft diezelfde mijn zelf de stad.
Als de oude Lundbom dat geweten had, dan had hij Kiruna vast aan de andere kant van de mijn gepland.
Meer weten over Kiruna?
Bezoek het huis van
Hjalmar Lundbom.
De Portugese gidsdame
beantwoordt al uw vragen
in het Zweeds, Engels,
Duits of Portugees.
+46 70 54 74954
De gids van het Hjalmar Lundbom huis beveelt me het Samegården museum aan.
Dat museum toont het leven van de oorspronkelijke bewoners van deze streek.
Ook voor hen is de mijn een bedreiging van hun woongebied.
Groot verschil: Dat begon al 100 jaar geleden en die bedreiging kwam van buiten.
De expositie doet me sterk denken aan de
Aboriginals in Australië
- Al duizenden jaren in harmonie met de natuur geleefd
- Één met het land.
- Land veroveren is een vreemd begrip.
Hoe kun je iets veroveren dat je voedt en kleedt?
Ik verlaat Kiruna met gemengde gevoelens.
De natuur is prachtig zo aan het begin van herfst.
Over enkele maanden zal het hier een schitterend wit sneeuwlandschap zijn.
De stad is prettig, goed ontworpen en toch ook weer niet.
Tot
de volgende noot,
Henk Jan Nootenboom
